پايان نامه كارشناسي ارشد روان شناسي باليني (M.A) 

بررسي كاركردهاي اجرايي لوب فرونتال در كودكان دچاراختلال كمبود توجه و بيش فعالي در مقايسه با كودكان عادي

چكيده

هدف از پژوهش حاضر بررسي كاركردهاي اجرايي لوب فرونتال در كودكان دچاراختلال كمبود توجه و بيش فعالي در مقايسه با كودكان عادي مي باشد. جامعه آماري پژوهش را دانش آموزان دچار بيش فعالي و دانش آموان عادي  شهر كرج در سال 1391 تشكيل مي دهند.نمونه آماري اين پژوهش را 60 نفر (30كودك مبتلا به بيش فعالي،30 كودك عادي)تشكيل ميدهد . براي جمع آوري داده ها از چهار آزمون ،تحت عناوين بندر گشتالت ،آزمون رايانه اي استروپ ،آزمون چيدن كارتهاي ويسكانسين ،و خرده آزمون شباهتهاي وكسلر استفاده گرديد.پس از تجزيه و تحليل داده ها با نرم افزار SPSS و آزمون تحليل واريانس چند راهه نتايج بدست آمد كه بين كودكان بهنجار و كودكان دچار بيش فعال از نظر كاركرد لوب فرونتال تفاوت وجود دارد  به طوري كه خطاي درجا ماندگي در كودكان بيش فعال و توجه انتخابي ،توانايي تغيير توجه و تفكر انتزاعي در كودكان بهنجار بالاتر از گودكان دچار بيش فعال است .

مقدمه

در كودكان ( به ويژه كودكان پيش دبستاني) فعال بودن، پر انرژي و با نشاط بودن، پريدن از يك فعاليت به فعاليت ديگر هنگامي كه محيط خود را كاوش مي كنند، عمل كردن بدون احتياط؛ پاسخ دادن به طور تكانه اي به رويدادهايي كه در اطراف آنها رخ مي دهد و واكنش هاي هيجاني سريع امري عادي است. اما كودكاني كه ويژگي هاي توصيف شده در بالا را به ميزاني دارند كه با سن آنها تناسب ندارد و نقايصي را در فعاليت هاي عمده زندگي آنها ايجاد مي كنند در حال حاضر به عنوان كودكاني كه اختلال بيش فعالي- نقص توجه دارند تشخيص داده مي شود. (انجمن روان پزشكي آمريكا[1])(كاكاوند،1385). اين بيماري سال هاست كه شناخته شده و عوامل متعددي در ايجاد آن نقش دارند به نظر مي رسد به نقص در تكامل سيستم اعصاب مربوط باشد.انسان مجموعه اي از ساختمان هاي پيچيده است و مغز اوج اين پيچيدگي است از سويي ارتباطات وسيعي بين اين ساختمان هاي پيچيده با رهبري واحد مغز وجود دارد(محمدي كيا،1391).سه بخش عمده مغز كه به دنبال هم و در طول ساقه مغز[2] قرار مي گيرند عبارتند از:

1. مغز Hآآااپسين[3]

2. مغز مياني[4]

3. مغز پيشين[5] (مهري نژاد،1389)

در طي تكامل مغز لب پيشاني جديدترين بخش شكل گرفته است و بزرگ ترين ساختار را دارد. (همان منبع ص 18).عملكرد قشرفرونتال پيچيده و چند عاملي است.و در واقع صدمه به لوب فرونتال معمولا كاركردهاي اجرايي از جمله: حركتي،تكلم ،انگيزش، بازداري، قضاوت اجتماعي و رديف بندي اعمال را تخريب مي كند. (سادوك و سادوك، 2002؛ به نقل از محمدي كيا،1391). علاوه بر اين مي توان گفت كه كرتكس پره فرونتال در انتزاع، حل مسئله، برنامه ريزي، اجرا و ارزيابي رفتار نقش مهمي دارد (عليلو و همكاران،1389) اين تخريب و اختلال ها باعث مي شود كه فرد (كودك) در عملكردهاي خود دچار مشكل شود. از اين روي، هدف اصلي پژوهش حاضر، بررسي كاركردهاي اجرايي لوب فرونتال بر روي كودكان بيش فعال و كودكان بهنجار و عادي است.

كلمات كليدي:لوپ فرونتال-ADHD- كودكان عادي

فهرست مطالب

فصل اول(كليات پژوهش)

مقدمه. 1

بيان مسئله. 2

اهميت و ضرورت تحقيق. 6

اهداف پژوهش. 7

هدف كلي. 7

اهداف جزئي. 7

فرضيه هاي پژوهش. 7

تعريف مفهومي (نظري) و عملياتي متغيرها. 8

خطاي درجاماندگي. 8

توجه انتخابي. 8

توانايي تغيير توجه. 8

تفكر انتزاعي. 9

فصل دوم(ادبيات نظري و پيشينه پژوهش)

پيشينه نظري. 11

تاريخچه شناخت  اختلال. 11

اختلال بيش فعالي- كمبود توجه. 14

نوع بي توجهي غالب. 15

نوع بيش فعالي ـ تكانشگري غالب. 16

نوع مركب. 16

ويژگي هاي باليني. 16

شناخت. 17

عواطف. 17

رفتاري. 17

سازگاري ميان فردي. 17

سبب شناسي. 20

علل زيست شناختي. 20

عامل ژنتيك. 20

نظريه ساز و كار برانگيختگي. 22

نظريه ساختار عصبي. 22

علت رفتاري و خانوادگي. 23

عوامل مادرزادي و محيطي. 23

ملاك هاي تشخيص. 25

بيش فعالي- تكانشگري. 26

تشخيص اختلال. 27

زمان تشخيص اختلال. 27

همه گير شناسي. 28

خلاصه اي از علائم و وضعيت كودكان. 29

خلاصه اي از عوارض وجود اختلال. 30

تشخيص ها ي افتراقي. 30

مشكلات سلوكي و اختلال هاي ضد اجتماعي. 30

سير و پيش آگهي. 34

درمان. 35

آموزش والدين 35

آموزش معلمين. 35

استفاده از كلاس هاي مخصوص، گروه هاي مهارت اجتماعي و فردي. 35

درمان هاي روان شناختي (روان درماني، تغذيه درماني و ...). 35

درمان دارويي. 35

انواع كاركرد اجرايي. 41

كاركرد اجرايي به دو بخش تقسيم مي شود. 41

لوب فرونتال. 42

عملكرد لوب فرونتال. 42

نوروآناتومي كرتكس فرونتال. 43

ناحيه پشتي- جانبي. 44

ناحيه تحتاني. 44

ناحيه مياني. 44

كاركردهاي لوب فرونتال. 45

اختلالات لوب فرونتال. 49

پيشينه پژوهش. 50

پيشينه داخلي. 50

پيشينه خارجي. 57

خلاصه نتايج مباحث و پژوهش هاي پيشين. 58

فصل سوم(روش پژوهش)

روش پژوهش. 60

جامعه آماري. 60

نمونه و روش نمونه گيري. 60

اجراي پژوهش. 61

ابزار پژوهش. 61

آزمون بندر گشتالت. 61

آزمون استروپ. 63

آزمون ويسكانسين. 64

آزمون وكسلر. 67

خرده آزمون شباهت ها. 68

فصل چهارم(تجزيه و تحليل داده ها)

روش تجزيه و تحليل داده ها. 69

الف-ويژگي هاي جمعيت شناختي. 71

ب-يافته هاي توصيفي. 73

ج-يافته هاي استنباطي. 74

فصل پنجم(بحث و نتيجه گيري)

بحث و نتيجه گيري. 80

محدوديت هاي پژوهش. 82

پيشنهادات پژوهشي. 82

منابع. 83

منابع فارسي. 83

منابع خارجي.. 86

ضمائم 89

فهرست جداول

جدول 1 – 2 ويژگي هاي باليني اختلال بيش فعالي – نقص توجه   18

جدول   2ـ 2 خلاصه مشكلات همراه با كودكان. 19

جدول 3-2 ويژگي هاي كليدي باليني. 24

جدول 4-2 شيوع نشانه ها در كودكان و نوجوانان  و بهنجار به خوبي نشان مي دهد. 28

جدول 5 ـ2   خلاصه اي از نقايص احتمالي مرتبط با. 33

جدول4-1: توزيع فراواني سن در نمونه مورد مطالعه   73

جدول4-2: توزيع فراواني تحصيلات پدر در نمونه مورد مطالعه   74

جدول4-3: توزيع فراواني تحصيلات مادر  در نمونه مورد مطالعه   74

جدول 4-4 ميانگين و انحراف معيار آزمون هاي بندر گشتالت ،استروپ،وكسلر و ويسكانسين در دو گروه كودكان بيش فعال و عادي   75

جدول 4-5 تي استيودنت براي دو گروه مستقل. 76

جدول 4-6 تي استيودنت براي دو گروه مستقل. 77

جدول 4-7 تي استيودنت براي دو گروه مستقل. 77

جدول 4-8 تي استيودنت براي دو گروه مستقل. 78

جدول 4-9- نتايج آزمون يكساني واريانس ها جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين. 79

جدول 4-10 خرده مقياس هاي آزمون در افراد عادي و بيش فعال   80