پايان نامه بررسي مباني فقهي و حقوقي امور ورزشي

_{پايان نامه كارشناسي ارشد (M-A)}

رشته ي الهيّات و معارف اسلامي (فقه و مباني حقوق اسلامي)  

بررسي مباني فقهي و حقوقي امور ورزشي

چكيده :

مستندات فقهي و حقوقي در اين پايان نامه مورد مطالعه قرار گرفته است . نگارنده موضوع اصلي بحث را در دو بخش مورد بررسي قرار داده است در بخش نخست كه شامل سه فصل است كه از نكات مهم اين بخش به مقصرين در عمليات ورزشي در ايران قانون مدني و همچنين بند سوم ماده 59 قانون مجازات اسلامي است كه دادگاهها با توجه به اصول كلي حقوقي و در نظر گرفتن آيين نامه ها و قوانين خاص در هر رشته ، و همچنين با توجه به حقوق عرض حكم صادر مي كنند . و در بخش دوم كه شامل چهار فصل است . از نكات مهّم اين بخش كه به اهميّت ورزش در فقه و بازي شطرنج و نظرات مراجع تقليد و مسائلي در رابطه با سبق و رمايۀ و ... مورد بررسي قرار گرفته است .

اين پايان نامه ، از طريق تحقيق به روش اسنادي و ميداني با مراجعه به منابع و اسناد اصل از قبيل قرآن كريم و كتب معتبر فقهي ، تفسيري و حديثي حاصل شده است .

كليد واژه ها : حقوق ورزشي ، مقرّرات و جرايم ورزشي ، مباني فقهي ، نظرات فقهاي اماميّه 

مقدمّه : طرح تحقيق

در جهان كنوني ، ورزش يكي از راههاي مؤثر تربيتي و اخلاقي بويژه براي جوانان است ، وسيله اي كه روز به روز چهره ي علمي بيشتري پيدا مي كند. ورزش همزاد بشر و همراه او در گذر روزها بوده است . براي ورزش آغاز ي نمي توان دانست زيرا بشر از آغاز آفرينش ، براي ماندن و زيستن نياز به جنبش ماهيچه هاي خويش داشته و تا فرجام زندگي ، ورزش همسفر او خواهد ماند . در يك سخن ورزش پاكزاده نياز زندگي بشر است كه با چرخش گيتي به پختگي امروز رسيده است .

توصيه هاي فراواني هم در راستاي پرداختن به ورزش در كلام پيشوايان دين ملاحظه مي شود از جمله پيامبر گرامي (ص) فرموده اند : «عَلِّمُوا أَبناءَ كُمُ السِّباحَهَ وَ الرِّمايَۀَ » به فرزندانتان شنا و تير اندازي را ياد بدهيد[1].

و همين طور در دعا معروف كميل بن زياد آمده است : «قَوِّ علي خدمتك جوارحي» [2]

آيت الله خميني نيز فرموده اند : اِن شاء الله ورزشكاران به همان صورتي كه ورزش جسمي دارند ورزش روحي هم داشته باشند ، از قديم ورزشكاران ايران به ياد خدا و علي (ع) بوده اند و اين از برجستگيهاي آنان بوده است[3] .

امروزه ورزش ديگر بازي و سرگرمي نيست ، بلكه ، ورزش پيشه ، تجارت و صنعت است . ورزش ، اكنون ، داراي ارزش و اهميت فراواني در جامعه است و داراي ابعاد گوناگون اقتصادي ، سياسي ، اجتماعي و فردي است .

از بعد سياسي چه در درون مرزها و چه برون مرزها ، ورزش داراي جايگاه والائي است . و پيروزي در ميدان هاي ورزشي وسيله ي مفيدي براي تبليغ و اثبات اعتبار ملي است و به  همين جهت بودجه هاي كلان و نيروهاي انساني فراوان براي پيشرفت ورزش و توفيق در ميدان ها صرف مي شود . دولت هاي گوناگون با سرمايه گذاري در ورزش مي كوشند ، اقتدار خويش را به جهانيان اثبات كنند . گاه ورزش صحنه كنشهاي سياسي دول متخاصم است . كناره گيري ورزشكاران ايراني از رقابت با ورزشكاران اسرائيلي تبار نمونه اي از چنين كنشهايي است . انحراف افكار عمومي از مسائل جاري به وسيله تبليغات گسترده در ورزش و استفاده ابزاري از ورزشكاران در جريان انتخابات از ديگر ابعاد اهميت ورزش در سياست است . ورزشكاران نمايندگان غرور ملي و ارزشهاي مردم ملل خويش هستند . اين اهميت روز افزون باعث شده است كه انديشمندان حقوقي متمايل به تأسيس رشته ي خاصي با عنوان «حقوق ورزشي» [4] شوند و شرط بندي بر روي پيش بيني نتيجه بازي ها و ترويج مدهاي مو و خالكوبي ها از آثار و اهميت ورزش در مسائل اجتماعي است . ورزش ابزار سلامت اجتماعي و سعادت نوع بشر مي تواند نقش مؤثري در پيشگيري از ناهنجار اعتياد و درمان آن دارد و دول با كفايت و مدبّر با سرمايه گذاري بر روي ورزش تكليف خود را در برابر مردمان خود به انجام مي رسانند .اهميتي كه ورزش در جهان كنوني دارد موجب گرديده است تا موضوع علوم گوناگون مانند : جامعه شناسي ، پزشكي ، مديريت و... قرار گيرد . حقوق نيز همپاي ديگر علوم به بررسي اين پديده اجتماعي پرداخته است . در كشور ما در زمينة حقوق ورزشي نو پا است و رويه ي قضايي ، چندان كه بايد به اين پديده ي مفيد اجتماعي و مبارزه با خطر هاي ورزش نپرداخته است .

1- مجموعه كلمات قصار حضرت رسول اكرم (ص) ، مترجم : پاينده ، ابوالقاسم ، نهج الفصاحۀ ، ص 413 .

 2-  قمي ، عباس ، مفاتيح الجنان ، فرازي از دعاي كميل ، ص 107 .

3- آيت ا... خميني ، صحيفه ي امام ، 18/151 .

1- درباره ي « حقوق ورزشي » در بخش اول توضيح خواهيم داد . 

فهرست اجمالي مطالب

مقدّمه : طرح تحقيق ..................................................................................................................................... 1

بخش اول : حقوق ورزشي در قوانين موضوعه ايران

فصل اول : حقوق ورزشي .......................................................................................................................... 12

گفتار اول : منابع حقوق ورزشي ................................................................................................................. 13

فصل دوم : حقوق ورزشي كيفري .............................................................................................................. 16

فصل سوم : حقوق ورزشي خصوصي ......................................................................................................... 24

بخش دوم : ورزش در فقه اسلامي

فصل اول : سوابق فقهي ورزش .................................................................................................................. 33

فصل دوم : احكام فقهي مسابقه ها .............................................................................................................. 51

فصل سوم : سبق و رمايۀ ............................................................................................................................ 54

فصل چهارم : مباني فقهي بازي با شطرنج ................................................................................................... 81

فصل پنجم : چهل حديث در ورزش ........................................................................................................ 102

پيوست ها ............................................................................................................................................... 119

منابع و مآخذ ........................................................................................................................................... 124

چكيده انگليسي ....................................................................................................................................... 136

(ج)

فهرست تفصيلي مطالب

مقدمه : طرح تحقيق ..................................................................................................................................... 1

بخش اول – حقوق ورزشي در قوانين موضوعه ايران

فصل اوّل : حقوق ورزشي ......................................................................................................................... 12

گفتار اول : منابع حقوق ورزشي ....................................................................................................... 13

مبحث اول : قانون ........................................................................................................................ 13

بند اول : قانون اساسي ............................................................................................................ 14

مبحث دوم : قوانين عادي ............................................................................................................. 15

مبحث سوم : عرف ورزشي .......................................................................................................... 15

مبحث چهارم : آيين نامه ها .......................................................................................................... 15

فصل دوم : حقوق ورزشي كيفري ............................................................................................................. 16

گفتار نخست : مباني نظري مسؤليت كيفري ناشي از عمليات ورزشي ................................................ 16

مبحث اوّل : مسؤوليت مديران ورزشي به معناي خاص .................................................................. 18

مبحث دوم : مسئوليت داوران ....................................................................................................... 19

مبحث سوم : مسئوليت پزشك در عمليات ورزشي ........................................................................ 22

مبحث چهارم : مسئوليت مديران ورزشي و باشگاهها به جهت نقض ايمني ورزشگاهها ................... 23

فصل سوم : حقوق ورزشي خصوصي ......................................................................................................... 24

گفتار اول : مسئوليت مدني ناشي از عمليات ورزشي ......................................................................... 24

مبحث اول : رابطه ورزشكاران به هنگام بازيها ............................................................................... 25

مبحث دوم : رابطه ورزشكاران و برگزار كنندگان مسابقه ها با تماشاگران ...................................... 28 مبحث سوم : نقش رسانه ها در ورزش .......................................................................................... 30

(چ)

بخش دوم – ورزش در فقه اسلامي

فصل اول : ورزش در فقه اسلامي ............................................................................................................... 33

گفتار اول : سوابق فقهي ورزش ....................................................................................................... 33

مبحث اول : خريد و فروش عكسهاي ورزشكاران ......................................................................... 40

مبحث دوم : نظر كردن خانم ها به فيلم هاي ورزشي ..................................................................... 40

مبحث سوم : شركت زنان در ورزشگاه ها از نظر شرعي ................................................................ 41

مبحث چهارم : اظهارنظرهاي نامناسب در مورد حجاب و ورزش بانوان ......................................... 42

گفتار دوم : دوپينگ ........................................................................................................................ 43

مبحث اول : جنبه ي اخلاقي دوپينگ ........................................................................................... 46

مبحث دوم : بيمه ورزشي ............................................................................................................. 47

مبحث سوم : اسپانسر و تبليغات ..................................................................................................... 48

فصل دوم : احكام فقهي مسابقه ها .............................................................................................................. 51

مبحث اول : مسابقه براي تواناسازي .............................................................................................. 52

فصل سوم : سبق و رمايۀ ............................................................................................................................ 54

گفتار اول : مسابقه هاي سرگرم كننده و تفريحي .............................................................................. 58

مبحث اول : فرق عقد و وعده ....................................................................................................... 58

مبحث دوم : پژوهشي درباره ي حديث لاسبق ............................................................................... 61

مبحث سوم : مسابقه با ابزار قمار ................................................................................................... 70

گفتار اول : مفهوم قمار در اصطلاح فقها .......................................................................................... 71

مبحث اول : ادله ي حرمت قمار ................................................................................................... 75

(ح)

بند اول : آيات ...................................................................................................................... 75

بند دوم : روايات ................................................................................................................... 79

گفتار اول : شرط بندي در مسابقات ................................................................................................. 80

فصل چهارم : مباني فقهي بازي با شطرنج ................................................................................................... 81

گفتار اول : مباني حرمت بازي با شطرنج .......................................................................................... 83

گفتار دوم : مباني حليّت بازي با شطرنج ........................................................................................... 86

گفتار سوم : ديدگاه اهل سنّت درباره شطرنج ................................................................................... 89

گفتار چهارم : نظر مراجع درباره ي بازي با شطرنج و پاسور ............................................................ 100

فصل پنجم : چهل حديث در ورزش ........................................................................................................ 102

جمع بندي و پيشنهاد ................................................................................................................................ 116

پيوستها ..................................................................................................................................................... 119

منابع و مآخذ ........................................................................................................................................... 124

چكيده انگليسي ....................................................................................................................................... 136