پايان نامه مقايسه طرحواره هاي ناسازگار اوليه و كيفيت زندگي در افراد دياليزي و سالم

پايان نامه كارشناسي بررسي مقايسه اي طرحواره هاي ناسازگار اوليه و كيفيت زندگي در افراد دياليزي و سالم

مقدمه

بيماريهاي مزمن كليوي از جمله بيماري هايي هستند كه نه تنها سلامت جسمي بلكه ابعاد ديگر سلامتي را نيز به مخاطره مي اندازند، از اين رو، برنامه ريزي جامع براي اين بيماران اجتناب ناپذير مي  مي نمايد. اين بيماران در طيف وسيعي از مشكلات قرار مي گيرند كه شامل مشكلات جسمي،  رواني، اقتصادي و اجتماعي مي شود كه در مجموع  كيفيت زندگي آنها را تحت تاثير قرار مي دهد. ( علي طيبي 1388) دفع مواد زايد،  تنظيم دقيق مايعات و تركيبات شيميايي، ترشح برخي از هورمون ها و فعال نمودن ويتامين D از جمله فعاليت هاي كليه ها در بدن هستند. اما زماني كه در اثر بيماري هاي مختلف بيش از 95% منبع كليه تخريب شود، تجمع سموم در بدن به حدي مي رسد كه ادامه­ي حيات بدون استفاده از دياليز يا پيوند كليه مقدور نخواهد بود. ( كاجباف زاده 1983)

از موضوعاتي كه مي توان آنرا در مورد بيماران دياليزي مورد بررسي قرار داد،  دو مفهوم كيفيت زندگي وابسته به سلامت و طرحواره هاي ناسازگار اوليه است چه بسا دياليز بتواند تاثيرات مخربي در كيفيت زندگي افراد بر جا گذاشته و همچنين طرحواره هاي ناسازگار اوليه آنها را فعال كند. بنابراين بررسي اين موضوعات مي تواند مفيد باشد. بنابر تعريف سازمان بهداشت جهاني كيفيت  زندگي درك افراد از موقعيت خود در زندگي از نظر فرهنگ، سيستم ارزشي كه در آن زندگي مي كنند، اهداف، انتظارات، استانداردها و اولويت هايشان است. پس موضوعي كاملاً ذهني بوده و توسط ديگران قابل مشاهده نيست و بر درك افراد از جنبه هاي مختلف زندگي استوار است (بونومي، پاتريك و بوشنل[1]، 2000، 1 سازمان جهاني بهداشت 1996) كيفيت زندگي معيار مهمي است كه اثر بخشي مراقبت هاي بهداشتي، سطح سلامتي و حس خوب زيستن را نشان داده و پيش بيني وقوع مرگ و مير و ميزان بستري بيمار در بيمارستان را ميسر مي سازد با توجه به اينكه كيفيت زندگي ممكن است تحت تاثير تغييرات كلينيكي ناشي از بيماري و عوارض مربوط به آن قرار گيرد، كسب اطلاعات در اين زمينه مي تواند در شناسايي بيماران در معرض خطر مفيد واقع شود كاهش كيفيت زندگي در بيماران دياليز در زمينه­ي  فعاليت هاي روزانه توانايي فرد را كاهش دهد, باعث از دست دادن شغل و تبعيض هاي شغلي شود و موجب وابستگي فرد به ديگران و كاهش اعتماد به نفس شود و موجب اضطراب، افسردگي، خستگي، پرخاشگري و اختلالات عصبي و هورموني بيمار شود (رامبدي 1387).

اختلالات روانپزشكي در بيماران دياليزي تا 55 درصد گزارش شده است. مشكلات روحي و رواني موجب كاهش كيفيت زندگي بيمار مبتلا به نارسايي كليه مي شود (شريف 1386) كيفيت زندگي افراد مبتلا به بيماري هاي مزمن با ويژگي هاي فردي آنها ارتباط دارد و در حقيقت مهارت هاي سازگاري افراد در موقعيت هاي مختلف زندگي، به آنچه كه قبلاً درباره كنترل خود آموخته اند، بستگي دارد. از اين رو، پاسخ هاي آنها در رويارويي با شرايط گوناگون زندگي متفاوت است. بيماري هاي فيزيكي از موقعيت هايي هستند كه براي پاسخ ها تاثير دارند (طيبي و همكاران، 1389). يكي از مهمترين مولفه هاي نظريه­ي شناختي اختلالات رواني ناشي از بيماري هاي جسمي،  طرحواره ها هستند.

فرض بر اين است كه طرحواره ها در نتيجه ارتباط متقابل بين عواملي بيولوژيك و محيط دوران كودكي شكل مي گيرند.

طرحواره هاي ناسازگار اوليه يعني موضوعات ثابت و دراز مدتي كه در دوران كودكي به وجود            مي آيند به زندگي بزرگسالي راه مي يابد و تا حد زيادي ناكارآمدند، اين طرحواره ها الگوهايي براي پردازش تجارب بعدي محسوب مي شوند طرحواره هاي نازسازگار اوليه براي اثبات يا تاييد تجارب كودكي عمل مي كنند و به نشانه هاي باليني نظير اضطراب، افسردگي و اختلالات شخصيت، تنهايي به دليل روابط بين فردي مخرب و سوء مصرف الكل و مواد مخدر، پر اشتهايي يا زخم معده منجر مي شوند (گرين هاوس، كولنيزو شاو، 2003؛ سليگمن، شولمن و ترايون، 2007). پردازش طرحواره اي به راحتي و بدون اينكه نيازمند توجه از سوي بيمار باشد صورت مي گيرند و حالتي خود آيند دارد (صاحبي، حميدپور، 1383) طرحواره هاي ناسازگار اوليه در تعامل خلق و خوي فطري كودك با تجارب ناكارآمد او با والدين، خواهر و برادرها، همسالان در طي سال هاي اوليه زندگي بوجود مي آيند( ديده روشن 1388). يانگ (1999) بر اين باور است كه طرحواره اي ناسازگار در افراد به تجربه رويدادهايي منفي در زندگي منجر مي شود و حضور چنين رويدادهايي در زندگي شخص باعث احساس فشار رواني بيش از حد مي شود. كساني كه از طرحواره هاي ناسازگار به طور افراطي استفاده مي كنند، تحت تاثير حوادث منفي زندگي قرار مي گيرند (مك كالوگ، بلا، كيل پاتريك و جانسون، 2001).

رايكر بوئر و دي يو (2009) بيان داشته اند كه طرحواره اي يكساني در سنين كودكي وجود دارد و افرادي كه از طرحواره اي سازگار استفاده مي نمايند، توانايي بهتري براي مقابله فشار رواني داشته و زماني كه در زندگي با حادثه اي فشارزا مواجه مي شوند، كمتر احتمال دارد كه دچار مشكلات رواني شوند.

نظر رامستد (2001) بر اين است كه چگونگي فايق آمدن افراد بر حوادث منفي زندگي ممكن است در كيفيت زندگي آنها نقش موثري داشته باشد. چنين افرادي حوادث منفي زندگي را از حوادث مثبت جدا كرده و توجهشان را بر حوادث مثبت متمركز مي كنند.

با توجه به اين كه تاكيد اغلب مطالعات انجام شده در ايران بر شيوع مشكلات رواني بيماران دياليزي مخصوصا به صورت اضطراب و افسردگي بوده و همچنين با توجه به تاثيرات دياليز بر عملكرد جسماني،  رواني و تاثير آن بر كيفيت زندگي و سير بيماري و فراواني اين بيماري در جامعه ما و با نظر به اينكه در رابطه با طرحواره هاي ناسازگار اوليه بيماران دياليز و كيفيت زندگي آنها در جامعه ما به صورت محدود بررسي شده است هدف اين پژوهش اين است كه تلاش مي شود تا ضمن شناسايي طرحواره ها ناسازگار اوليه بيماران دياليزي به شناسايي و مطالعه تاثير آن بر جنبه هاي مختلف كيفيت زندگي و مقايسه­ي اين نتايج با افراد سالم انجام شود.